Giếng làng không chỉ là nơi lấy nước

Giếng làng còn là nơi người lớn tuổi bàn chuyện cưới hỏi, cô gái làng lén soi nét ửng hồng, vừa múc nước lên bờ giặt áo vừa thầm thì chuyện tối qua ở Đình…

Giếng làng nhiều nơi còn là nguồn nước linh thiêng chỉ được lấy vào dịp tế lễ, hội làng…

Giếng làng là một địa điểm văn hoá nằm trong các thiết chế văn hoá làng xã. Cổng làng, Cây đa, Giếng nước, Ngôi Chùa, Đình làng… kết nối trong tình cảm và nhận thức của người dân quê thành một cấu trúc làng xã.

Giếng Tròn - Giếng làng tại TDP 3C phường Liễu Giai trước khi được cải tạo

Nằm phía Tây kinh thành Thăng Long, khu vực 13 làng trại xưa nay còn may mắn sót lại mội vài thiết chế văn hoá làng xã. Thế nhưng bản thân chúng cũng không mấy nguyên vẹn. Những cái giếng xưa đủ cho vài chục người lấy nước, nay chỉ còn vỏn vẹn một khoảng trống chưa bị chiếm dụng để làm nhà, miệng giếng bằng cái giếng nhà.

Trong các nỗ lực nhằm khôi phục lại các thiết chế văn hoá làng xã, giếng làng ở tổ dân phố số 3C, phường Liễu Giai, quận Ba Đình, xưa thuộc trại Thái Hoà được tạo dựng từ chút mảnh ghép còn sót lại, nhưng chính là được tạo dựng lại từ tiềm thức về giếng.

Khi không còn bất cứ tài liệu nào có thể chỉ dẫn cho người thiết kế về hình thức xưa, vật liệu xưa, và đặc biệt là việc khôi phục cảnh quan xưa là điều không thể thì cái duy nhất có thể bấu víu vào là tiềm thức.

Trong một không gian hẹp còn lại giữa các công trình bủa vây, cảnh quan xung quanh được tạo dựng theo hướng ước lệ.

Chất liệu gợi về hình ảnh giếng làng được sử dụng gồm gạch kính và ánh sáng. Những gợn sóng lăn tăn tạo ra từ ánh sáng không phải vật chất -nước, đó là hồi ức về làng quê giữa chốn đô thị.

      Giếng Tròn sau khi được cải tạo trở thành điểm vui chơi, giải trí, tập luyện thể thao của nhân dân

Còn bao giếng, bao thiết chế văn hoá làng xã nữa số phận ra sao…! Mong chút nỗ lực này sẽ thay đổi được nhận thức để mọi người cùng giữ gìn hơn, trân trọng hơn quá khứ và hồi ức làng quê, những mảnh ghép của nền văn minh lúa nước đã sản sinh ra người Việt..!?

Ths.Kts. Nguyễn Hữu Chung

Ý tưởng và thiết kế: Ts. Kts. Tạ Nam Chiến, Kts. Nguyễn Tiến Thành, Công ty TNHH Quy hoạch Kiến trúc Việt Nam.

Địa điểm: Ngõ 67 phố Văn Cao, phường Liễu Giai, Ba Đình